Onderzoeksfaciliteiten in de kraamkamer

De KNAW presenteerde begin deze week haar agenda voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten. Het is een verzameling van dertien ‘droomprojecten’ die volgens de samenstellers van de agenda rond of na 2025 wenselijk zijn voor wetenschappelijk onderzoek. De plannen voor deze faciliteiten verkeren nog in een pril stadium, maar kunnen over enkele jaren op de nationale of Europese roadmaps prijken.

Op de agenda staan zowel fysieke apparaten, zoals een telescoop, magneetsysteem, observatorium en zeewaardig onderzoeksschip, als minder tastbare faciliteiten zoals databases, biobanken, ICT-voorzieningen voor onderzoek aan personalised medicine, en tekst, audio of video. Grootschalige onderzoeksfaciliteiten zijn cruciaal voor de vooruitgang van en doorbraken in de wetenschap en ze dragen bij aan innovatie en het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Ze zijn echter ook heel kostbaar. Bovendien is er veel tijd gemoeid met het maken van goed uitgewerkte plannen hiervoor en het realiseren ervan. “Daarom is belangrijk al vroeg te gaan nadenken over faciliteiten die je in de toekomst verwacht nodig te zullen hebben”, vindt hoogleraar Ewine van Dishoeck, voorzitter van de KNAW- commissie Grootschalige onderzoeksfaciliteiten. “Veel en vooral jonge onderzoekers zijn heel druk met hun dagelijkse onderzoek. Met dit initiatief wilden we hen uitdagen verder te kijken en na te denken over ambitieuze plannen.”

Aan deze oproep hebben Nederlandse wetenschappers in groten getale gehoor gegeven. Uit achtenveertig ideeën voor gewenste droomfaciliteiten heeft de commissie er zevenentwintig geselecteerd voor verdere uitwerking op haalbaarheid. Van de achttien uitgewerkte voorstellen zijn dertien projecten voor grootschalige faciliteiten op de Agenda Grootschalige Onderzoeksfaciliteiten gezet. “Deze agenda plaatst een aantal veelbelovende faciliteiten in de kraamkamer in de hoop dat ze kunnen doorgroeien tot volwassen voorstellen die uiteindelijk ook gerealiseerd zullen worden”, aldus Van Dishoeck.