Katalyse gaat via Halfweg naar Antwerpen

Tussen de historische kookketels en industriële tanks in de oude fabriekshal van de vroegere Centrale Suiker Maatschappij in Halfweg, vond onlangs een feestelijk symposium plaats ter afsluiting van het onderzoeksprogramma CatchBio, Catalysis for Sustainable Chemicals from Biomass. Een toepasselijke locatie, want na tien jaar onderzoek om een zeer recalcitrante grondstof als biomassa via chemische katalyse om te zetten in nieuwe chemische basisstoffen of in brandstoffen, luidt de conclusie dat het werk halverwege is.

In CatchBio (omvang 29,2 miljoen euro plus TKI-toeslag) hebben tien universiteiten en onderzoeksinstituten en twaalf bedrijven samengewerkt aan chemokatalytische biomassaconversie. Ze hebben een heel nieuw onderzoeksveld ontwikkeld voor een veeleisende vaste grondstof als suiker, waarop de chemisch katalytische kennis voor olie- en gasconversie niet één op één toepasbaar was. “We hebben het zaadje geplant en er is een kleine boom gegroeid. Nu is het tijd om de nieuwe concepten verder te brengen en te oogsten. De vele wetenschappelijk talenten die het programma heeft voortgebracht, staan klaar om het veld verder te brengen. We hebben een sterke community opgebouwd”, aldus Bert Weckhuysen wetenschappelijk directeur van CatchBio en hoogleraar anorganische chemie en katalyse in Utrecht. “Bovendien heeft CatchBio ons geleerd dat we in Nederland niet zozeer op biobrandstoffen en fijnchemicaliën moeten inzetten als wel op materialen en chemische bouwstenen.”

Dat grote consortia vanwege de vele onderhandelende partijen traag van start gaan is eveneens duidelijk geworden. “Tegenwoordig zetten we publiek-private samenwerkingen op met minder partijen en kaarten we niet alles van tevoren af,” zegt Weckhuysen. Een mooi voorbeeld is het in mei gelanceerde nationale onderzoekscentrum Advanced Research Center Chemical Building Blocks Consortium (ARC CBBC). Drie bedrijven en drie universiteiten, gesteund door NWO, EZ en de Topsector Chemie, gaan langdurig samenwerken aan duurzame chemische processen en schone energie (zie ON378). Het budget voor de komende tien jaar is circa 110 miljoen euro.