Handige Hans

Het afscheidssymposium van Hans Chang, als directeur van de KNAW, gaf een zeldzaam kijkje in de manier waarop je in Brussel en in Nederland het spel op de wagen krijgt. Robert-Jan Smits, DG Onderzoek en Innovatie van de Europese Commissie, memoreerde hoe Chang zich in 2006 in Brussel sterk heeft gemaakt voor ESFRI, de roadmap voor grootschalige Europese onderzoeksinfrastructuur.

Het ging om 44 investeringsvoorstellen die geselecteerd waren op excellentie, niet op geografische spreiding. Dat leidde tot een enorm geruzie tussen de verschillende landen, die allemaal aan hun trekken wilden komen. Chang, die voorzitter was, kwam toen op het idee om niet langer te spreken over een roadmap, maar over ‘opportunities’, een veel minder beladen begrip. Als de discussies te hoog opliepen organiseerde hij zogenoemde ‘non-sessions’, informele bijeenkomsten waarvan geen verslag werd gemaakt. Daar werden de verschillende standpunten en motieven duidelijk en dat leidde tot meer constructieve discussies in de echte sessies. Intussen zijn zestien infrastructuren gebouwd. In maart 2016, tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de EU, wordt bij de KNAW in Amsterdam een nieuwe versie van de roadmap gepresenteerd.

Chang heeft als FOM-directeur zijn sporen verdiend met de introductie van de Industrial Partnerschap Programma’s. Ook hieraan lag ruzie ten grondslag. Philips beklaagde zich over het gebrek aan aansluiting tussen de voor het bedrijf belangrijke topics en het fysisch onderzoek aan de universiteiten. Volgens Chang was het ‘eigenlijk heel simpel’. Bedrijven kregen de gelegenheid tot publiek-private samenwerking als ze bereid waren cash te investeren. Dat was indertijd binnen FOM een bijna pervers voorstel. Deze week werd duidelijk dat de IPP’s een succes zijn. De afgelopen tien jaar investeerden bedrijven 62,5 miljoen in IPP’s, wat leidde tot 250 plaatsen voor onderzoekers. En de kwaliteit van de publicaties laat, anders dan werd gevreesd, niets te wensen over.