Een politiek spel

Europese landen geven jaarlijks 152 miljard euro uit om ondernemingen te verleiden sneller te groeien en te vernieuwen. Maar, beleidsmakers hebben geen flauw idee of dit geld tot resultaten leidt. Volgens een Brits onderzoek levert maar 0,6 procent van de steunprogramma’s nieuwe banen op, schrijft het Financieele Dagblad.

Dit bericht deed denken aan een promotieonderzoek van enkele jaren geleden naar het resultaat van decennia innovatiebeleid in Nederland. De conclusie was dat nieuwe kabinetten liever nieuw beleid starten dan eerst na te gaan wat wel werkt en wat niet. Zo kon het gebeuren dat generieke innovatieprogramma’s werden afgewisseld met specifieke zonder dat duidelijk was welke aan pak het meest succesvol was en in welke sectoren.

Een wrang voorbeeld is het stimuleren van biotechnologie en life sciences. De toenmalige minister van EZ Jorritsma kreeg te horen dat België zulke goede programma’s had op dit gebied. Ze wilde de Belgen graag overtreffen en kwam met het programma BioPartner. Dit moest in vier jaar tachtig nieuwe bedrijfjes opleveren door een combinatie van maatregelen: een hecht netwerk van deskundigen, een fonds voor zaaikapitaal, een fonds voor faciliteiten en een aantal lokale centra bij universiteiten waar bedrijven goedkoop laboratoria zouden kunnen huren. Na vier jaar waren er bijna honderd bedrijven. Het succes was vooral te danken aan het feit dat de organisatie werd geleid door deskundigen: life sciences experts die wetenschappelijke kennis inbrachten, maar ook zakelijke, financiële en octrooikennis. Jonge ondernemers konden een beroep doen op dit uitgebreide netwerk. Bovendien was er voor de dure faciliteiten een revolving fund in het leven geroepen. Bedrijven konden na een zware ballotage beschikken over dure apparatuur, mits ze die in een aantal jaren terugbetaalden.