Vrijheid niet in gevaar

Er zijn geen signalen dat de vrijheid van wetenschapsbeoefening in Nederland structureel gevaar loopt. Wel leiden sturing van onderzoeksvragen vanuit de samenleving en projectfinanciering tot een zekere beperking van de onderzoeksvrijheid. Daarom moet er voldoende ruimte blijven voor ongebonden onderzoek.

Dit staat in het KNAW-briefadvies van een commissie onder voorzitterschap van de Leidse hoogleraar Nico Schrijver. Aanleiding voor dit advies was de motie Straus/Duisenberg, waarin de toenmalige VVD-kamerleden de regering vroegen de KNAW te laten nagaan of ‘zelfcensuur en beperking van diversiteit van perspectieven in de wetenschap in Nederland ook een rol spelen’.

Deze motie maakte veel los. In de media werden Straus en Duisenberg ervan beticht sommige wetenschappers te verdenken van het werken met politieke vooroordelen. “We hoeven het stemgedrag van de wetenschappers in Nederland helemaal niet te weten, want politieke voorkeur mag bij de wetenschapsbeoefening geen rol spelen”, verklaart commissievoorzitter Nico Schrijver. “Wel zal een wetenschapper uit sterke politieke betrokkenheid misschien voor bepaalde onderzoeksonderwerpen kiezen. Maar dan nog staat overeind, dat een wetenschapper onpartijdig en onafhankelijk te werk moet gaan met inachtneming van de standaard onderzoeksmethoden, verantwoording van het bronnenmateriaal en objectieve verslaglegging.”